Κτυπάτε με δύναμη το τηλέφωνο όταν σας εκνευρίζει ο συνομιλητής σας; Έχετε εμπλακεί σε τρικούβερτο καυγά με έναν οδηγό με αφορμή μια θέση παρκαρίσματος; Έχετε κτυπήσει ποτέ τη γροθιά στον τοίχο έπειτα από έναν καυγά με τον/την σύντροφό σας;
Αν και ο θυμός αποτελεί φυσιολογικό συναίσθημα, μπορεί να σας θέσει εκτός εαυτού, αναφέρουν ειδικοί από την Κλινική Μάγιο, στο Ρότσεστερ της Μινεσότα. Αντί να τον εκφράσετε με υγιή και θετικό τρόπο, είναι πιθανό να εκδηλώσετε εχθρικότητα και επιθετικότητα - μία αντίδραση που μπορεί να οδηγήσει στη βία.
Η αλήθεια είναι ότι ο θυμός από μόνος του δεν είναι επιζήμιος. Αντιθέτως, εάν εκφρασθεί σωστά μπορεί να ωφελήσει την υγεία, καθώς μας προστατεύει από επικίνδυνες καταστάσεις και μας δίνει την ώθηση που απαιτείται για να μπορέσουμε να επιλύσουμε τα προβλήματά μας.
Εξίσου αληθές είναι ότι κάθε απογοήτευση, ανυπομονησία και απόρριψη μπορεί να προκαλέσει θυμό. Για πολλούς ανθρώπους, ο θυμός αποτελεί πρόσκαιρο φαινόμενο, το οποίο ξεπερνούν εύκολα και ανακτούν την ψυχραιμία τους δίχως να εκραγούν.
Εάν, όμως, το αίμα σας βράζει σε κάθε μικρή αναποδιά της ζωής - όπως είναι το να σας πάρει κανείς την θέση στο πάρκινγκ - ή εάν διαρκώς βρίσκεστε σε ψυχική αναταραχή, πρέπει να μάθετε να ελέγχετε τον θυμό σας. Και αυτό, διότι ο ανεξέλεγκτος θυμός είναι καταστροφικός και δημιουργεί προβλήματα στις σχέσεις, στην εργασία, στην γενικότερη χαρά για τη ζωή, αλλά και στην υγεία.
Αξιολόγηση της έκφρασης του θυμού
Ο θυμός μπορεί να γίνει συνήθεια. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι αυτομάτως μπορεί να αντιδρά κανείς θυμωμένα σε μια συγκεκριμένη συνθήκη, δίχως να κάνει παύση για να σκεφτεί την αντίδρασή του. Πολλές φορές μάλιστα εκπλήσσει ακόμα και με εμάς τους ίδιους η ένταση της αντίδρασής μας.
Για να καταλάβετε πως εκφράζετε τον θυμό σας, απαντήστε στα ερωτήματα που ακολουθούν:
* Εκφράζετε τον θυμό σας με τρόπο εξουθενωτικό για εσάς και για τους άλλους;
* Θυμώνετε πιο συχνά απ’ όσο οι περισσότεροι άλλοι άνθρωποι που ξέρετε;
* Θυμώνετε περισσότερο απ’ όσο είναι απαραίτητο;
* Χρησιμοποιείτε απειλητικές εκφράσεις ή χειρονομίες;
* Θυμώνετε αρκετά ώστε να κτυπάτε, να πετάτε ή να κλωτσάτε αντικείμενα ή ζώντα όντα;
* Μένετε θυμωμένοι για ώρες;
* Κρύβετε τα θυμωμένα αισθήματά σας από τους άλλους ή προσπαθείτε να καταστείλετε τον θυμό σας;
* Χρησιμοποιείτε το αλκοόλ ή ουσίες για να κατευνάσετε την οργή σας;
* Αναπτύσσετε σωματικά συμπτώματα, όπως μυϊκή ένταση ή αύξηση του καρδιακού παλμού όταν θυμώνετε;
* Η έκφραση του θυμού σας, σας κάνει συνήθως να αισθάνεστε καλύτερα για τον εαυτό σας και για τον άνθρωπο που σας θύμωσε;
Αναγνωρίστε τους τρόπους με τους οποίους εκφράζετε τον θυμό σας, για να διαπιστώσετε εάν και τι πρέπει να αλλάξετε. Μπορεί να αντιδράτε πολύ έντονα ή πολύ παθητικά. Σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να μάθετε νέους τρόπους χειρισμού του θυμού σας, για να αντικαταστήσετε τις παλιές, ανθυγιεινές συνήθειες.
Τι να κάνετε
Εάν οι θυμοί σας είναι πολύ έντονοι ή έχετε την τάση να εκφράζετε τον θυμό σας με ανθυγιεινό τρόπο, πρέπει να λάβετε μέτρα για να τον αντιμετωπίσετε. Θα καταλάβετε ότι ο θυμός σας είναι προβληματικός, εάν επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις με την οικογένεια, τους φίλους, τους συνεργάτες ή ακόμα και με ανθρώπους εντελώς ξένους.
Οι συμβουλές που ακολουθούν μπορεί να σας βοηθήσουν να θέσετε υπό έλεγχο τον θυμό σας.
* Να μετράτε αργά έως το 10 πριν αντιδράσετε σε μία κατάσταση.
* Να κάνετε κάτι που καταπονεί το σώμα σας, όταν νιώθετε ότι αρχίζετε να θυμώνετε. Η άσκηση μπορεί να είναι μία διέξοδος, ιδίως όταν νιώθετε ότι είστε έτοιμοι να εκραγείτε. Πηγαίνετε λοιπόν μία μεγάλη βόλτα, όταν είστε εκνευρισμένοι ή βάλτε στη ζωή σας ιδιαίτερα εκτονωτικά αθλήματα, όπως το τζόγγινγκ, η κολύμβηση αλλά και το μπάσκετ.
* Αναζητήστε τρόπους για να ηρεμείτε. Δοκιμάστε τις βαθιές ανάσες, οραματισθείτε μία χαλαρωτική σκηνή ή πείτε νοερά στον εαυτό σας μία λέξη ή φράση που σας ηρεμεί. Μπορείτε επίσης να ακούσετε μουσική, να ζωγραφίσετε, να αρχίσετε ένα ημερολόγιο ή να κάνετε γιόγκα.
* Να εκφράζετε τον θυμό σας, για να μην αφήνεστε να «σιγοβράζετε» στο ζουμί σας. Εάν, όμως, αδυνατείτε να τον εκφράσετε με ελεγχόμενο τρόπο, δοκιμάστε να μιλήσετε σε έναν συγγενή, φίλο ή άλλο πρόσωπο της εμπιστοσύνης σας.
* Να σκέπτεστε προσεκτικά πριν μιλήσετε, για να μην πείτε κάτι για το οποίο αργότερα θα μετανιώσετε.
* Συνεργασθείτε με τον άνθρωπο που σας εκνευρίζει, για να εντοπίσετε πιθανές λύσεις στο πρόβλημα που έχετε μαζί του.
* Να χρησιμοποιείτε το «εγώ» όταν περιγράφετε το πρόβλημά σας, ώστε να αποφύγετε τις επικρίσεις εναντίον των άλλων. Να λέτε δηλαδή «εγώ έχω θυμώσει που δεν με βοήθησες» αντί να λέτε «θα έπρεπε να με έχεις βοηθήσει». Εάν δεν το κάνετε αυτό, το πιθανότερο είναι ότι θα εκνευριστεί και το άλλο πρόσωπο, γεγονός που θα κλιμακώσει την ένταση.
* Μην κρατάτε άχτι σε κανέναν. Μάθετε να συγχωρείτε. Δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένετε όλοι να συμπεριφέρονται με τον τρόπο που εσείς επιθυμείτε.
* Να χρησιμοποιείτε το χιούμορ για να εκτονώνετε τον θυμό σας, αλλά όχι τον σαρκασμό _ αυτός αποτελεί απλώς μία ακόμα μορφή ανθυγιεινής έκφρασης του θυμού.
* Να κρατάτε ένα ημερολόγιο θυμού για να εντοπίζετε τις καταστάσεις που σας θυμώνουν και να τροποποιείτε αναλόγως τις αντιδράσεις σας.
Εάν όλ’ αυτά δεν σας βοηθήσουν, εάν ο θυμός σας μοιάζει εκτός ελέγχου, βλάπτει τις σχέσεις σας ή κλιμακώνεται σε βία, καλό είναι να ζητήσετε την βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή ή άλλου ειδικού σε θέματα ψυχικής υγείας.
Να θυμάστε ότι δεν είναι κακό να νιώθετε θυμωμένοι _ αντιθέτως, εάν προσπαθήσετε να καταστείλετε ή να αρνηθείτε τον θυμό σας, μπορεί να αντιμετωπίσετε ψυχοσωματικά προβλήματα, όπως πονοκέφαλο, κατάθλιψη, στρες και διαταραχές ύπνου ή ορέξεως. Μπορεί επίσης κάποια στιγμή να ξεσπάσετε με βίαιο τρόπο.